De urgentie van individueel ‘Modern graalridderschap’ als modaliteit voor een coherente samenleving in tijden van verscheidenheid en ideologische verwarring.
Op welk punt ontstaat het besef van de spanning in onszelf die ons verontreinigt waardoor we mentaal, fysiek, geestelijk en sociaal opdrogen; waardoor we onze huidige democratie en beheersingsstrategie niet uit zullen houden? Aan welke Moed is er gebrek en wat hebben wij opnieuw te leren en bewust innerlijk te scholen in deze tijd om daadwerkelijk maatschappelijk verantwoord te kunnen handelen en duurzaamheid na te streven? Zijn wij in staat af te rekenen met de illusie dat we zo bewust en integer in het leven staan? Het brengt ons wederom bij het aloude principe van zelfkennis en reflectie, maar ook bij het wezen van onze samenleving als gemeenschap. Naar wie kunnen we (op)kijken? Is ons lang geleden niet voorgedaan wat een tolerante, gewetensvolle en verantwoordelijke houding is èn hoe deze voorwaardenscheppend is voor maatschappelijk welzijn? Zijn dat onder andere niet de graalridders geweest die demonstreerden hoe een crisis een productieve context kan zijn? En, hoe verhoudt die middeleeuwse ridder zich dan tot de moderne mens van vandaag?
Versplintering versus cohesie
In de pluriforme samenleving waarin wij ons anno 2011 bevinden verhouden wij ons tot verschillende culturen, levensstijlen, religies en politieke stromingen. Daar waar we de diverse tradities enerzijds als culturele verrijking ervaren, merken we anderzijds dat deze diversiteit maatschappelijke spanningen genereert. Het is noodzakelijk om hier voortdurend op te anticiperen op scholen, in bedrijven, in winkels en op straat. Tolerantie en sociale cohesie zijn (rand)waarden om de verbinding te bewerkstelligen die nodig is om weer samenhang aan te brengen in de samenleving als gemeenschap. Juist vandaag de dag worden we door de media geconfronteerd met een niet aflatende stroom van praktijkvoorbeelden van het tegenovergestelde van deze waarden. Onbegrip en afgunst versterken de polariserende werking in snel tempo.
Zonder nu in een analyse van de tijdsgeest en haar fenomenen te geraken, kunnen we ons afvragen wat er nodig is in een maatschappij waarin de emancipatie van het individu is doorgeschoten. Het individu heeft de groep losgelaten en is alle gevoel voor samenhang en wederzijdse afhankelijkheid kwijtgeraakt. Het isolement regeert en het verlies van ideeën over gemeenschap creëert meer en meer eenzame burgers met gesloten vizier en een groeiend onvermogen in sociale vaardigheid. Als tegenhangende kracht zien we pogingen om bij elkaar te horen in bijvoorbeeld het verenigingsleven, in chauvinistisch gedrag en in de clustering van diverse ‘social media faciliteiten’: Hyves, Facebook en LinkedIn. Zogenaamde groepen die zichzelf legitimeren door een wederzijdse, gemene deler te benoemen. Men vindt elkaar op efficiëntie en interesse!
